Yazan: Prof.Dr.Ersoy Civelek
Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanı
Eozinofilik özefajit nedir?
Eozinofilik özefajit özefagusu (yemek borusunu) döşeyen ince zarın hemen alt tabakasında bir çeşit bağışıklık hücresi olan eozinofillerin birikmesidir. Bir hastaya eozinofilik özefajit tanısı koyabilmek için yemek borusundan alınan biyopside (alınan örnekte-parçada-) bir bölgede en az 15 eozinofil hücresi olması gerekir. Normal şartlarda özefagusta eozinofil olmaz.
Eozinofilik özefajitin tek sebebi besin alerjisi midir?
Hayır, besin alerjisi olmadan da eozinofilik özefajit olabilir. Eozinofilik özefajitin besin alerjisi dışında da pek çok sebebi olabilir.
Eozinofiller yemek borusunda hangi durumlarda birikebilir?
Aşağıdaki hastalık veya durumlarda özefagusu döşeyen zarın hemen altında eozinofiller birikebilir.
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH)
- Proton pompa inhibitör tedavisine yanıt veren özofageal eozinofili
- Eozinofilik özefajit
- Çölyak hastalığı
- Crohn hastalığı
- Enfeksiyonlar: Bakteri, mantar ve parazit enfeksiyonları
- Doğuştan gelen immün yetmezlikler (bağışıklık sistemi hastalıkları)
- Bağ dokusu hastalıkları
- İlaçlara bağlı yan etkiler
- Küçük damarların iltihabi durumları
Eozinofilik özefajitte hangi şikâyetler görülebilir?
Eozinofilik özefajitte şikâyetler hastanın yaşına, hastalığın şiddetine ve süresine göre değişebilmektedir. Genel olarak farklı yaşlarda aşağıdaki şikâyetler görülür.
Bebeklerdeki şikayetler:
- Öğürme,
- Reflü şikâyetleri (Gastroözefagial reflü)
- Katı gıdaları reddetme
- İştahsızlık
- Büyümede duraklama
Çocuklardaki şikayetler:
- Karın ağrısı
- Bulantı-kusma
Ergenler ve erişkinlerdeki şikayetler
- Yutarken ağrı hissetme
- Besin takılması (takılma hissi ya da gerçek takılma)
- Karnın üst bölgesinde şişlik hissi
- Karın ağrısı
- Huzursuzluk
- Hazımsızlık
- Göğüste yanma
Eozinofilik özefajitle nasıl teşhis konulur?
Öncelikle hastanın şikâyetlerinden bu hastalığın olabileceğinden şüphe edilmelidir. Çünkü bu hastalık oldukça nadirdir (Yüz bin kişide 10-30 kişide görülür)
Daha sonra bu şikâyetlere neden olabilecek diğer hastalıkların olup olmadığı araştırılır.
Yemek borusu ve sindirim sisteminin diğer bölgelerinden biyopsi (parça) alınarak zarların altında eozinofil birikip birikmediğine bakılır.
Besinlerden şüpheleniliyorsa kanda eozinofil ve IgE ölçülebilir ancak hastaların hepsinde eozinofil ve IgE yüksek olmayabilir.
Alerji testi yapılabilir ama alerji deri testi her zaman pozitif olmayabilir.
Bütün bu işlemlerin sonunda diyet, iltihabı önleyici ilaçlar veya özel mamalar kullanılabilir.
Daha sonra vücudun bu diyete, ilaçlara ve özel mamalara nasıl tepki verdiğini ölçmek için tekrar biyopsiler alınır ve zarların altındaki eozinofiller tekrar sayılır.
Eozinofilik özefajit tedavi edilmezse yemek borusunda darlık yapar mı?
Eozinofillerin neden olduğu iltihabi durum neticesinde yemek borusu hassaslaştığı için darlıklar olabilir. Tedavi ve diyetle darlıklarda azalma olur. Şikâyetler azalır. Bu hastalığın hiç tedavi edilmemesi durumunda özefagusta kalıcı bir sertlik ve darlık yapıp yapmadığı halen tam olarak bilinmemektedir.
Eozinofilik özefajit başka bir hastalığa dönüşür mü?
Bu günkü bilgilerimize göre eozinofilik özefajitin başka bir hastalığa dönüşmediğini söyleyebiliriz.
Sindirim sistemi (yemek borusu-mide-bağırsak) tepkili gıda alerjileri?
Besinlere karşı tepki bazen doğrudan besinlerin sindirim sistemini etkilemesi (IgE aracılı olmayan gıda alerjileri) ile bazen de hem doğrudan gıdanın etkisi ve hem de gıdaya karşı oluşan antikorlar aracılığı ile (Mixt-karma- gıda alerjisi şeklinde olur.)