Nefes Açıcılar
Yazar: Prof.Dr.Ersoy Civelek (Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanı)
Nefes açıcı ilaçlar:
Astım ve hşırtılı-hırıltılı çocuk solunum yollarının kronik iltihabi bir hastalığıdır. Bu iltihabi durum sonucunda solunum yollarında geçici daralmalar olmaktadır. Bu daralmaların iki ana sebebi vardır:
- Solunum yollarını döşeyen zarların kalınlaşması: İltihabi durum nedeniyle solunum yollarını döşeyen zarlarda şişme, kalınlaşma ve bazı bölgelerde zarların dökülmesi olur.
- Solunum yolarının etrafını saran kasların kasılması: Bu kaslar iltihabi durumdaki değişiklikler nedeniyle kasılır
Prof.Dr.Ersoy Civelek. Görüntülü online görüşme randevu 0 532 1528752
Nefes açıcı ilaçlar bu kasların gevşemesini sağlar ve solunum yolarında genişleme sağlar. Nefes açıcı ilaçlar vücutta etkilerinin devam etme süresine göre iki ana gruba ayrılırlar:
- Kısa etki süreli nefes açıcılar: Etkileri 4 saat sürer
- Uzun etki süreli nefes açıcılar: Etkileri 12-24 saat sürer.
Kısa süre etkili nefes açıcıların etkisi ne zaman başlar?
Bu ilaçların etki süresi genel olarak uygulandıktan sonra ilk dakikalarda başlar ve 4 saat kadar devam edebilir.
Nefes açıcı ilaçların en önemli yan etkileri nelerdir?
Hem kısa hem uzun süre etkili nefes açıcıların en önemli yan etkisi çarpıntıdır. Uzun etki süreli olanlar çok yüksek kullanılırsa kalpte ritim bozukluğu da yapabilir. Bu ritim bozuklukları kalıcı değildir ancak oldukları sırada kalbin çalışmasını olumsuz olarak etkileyebilirler. Normal dozlarda bu yen etkileri yok denecek kadar azdır. Bu nedenle bu ilaçları doktor reçetesi olmadan kullanmak doğru değildir.
Kısa etki süreli nefes açıcıların kaç şekli vardır?
Bu ilaçların şurup, hap, iğne, fıs fıs ve nebulizatör ile verilen şekilleri vardır. Ancak ağızdan şurup ve hap veya damardan verilen şekilleri çok etkili değildir. Aynı zamanda yan etikleride daha fazladır. Bu nedenle kısa etkili nefes açıcıların fıs fıs ve nebulizatör (buhar) ile verilen şeklîlerinin kullanılması tercih edilir.
Kısa süre etkili nefes açıcılar astım tedavisinde nasıl kullanılır?
Kısa etkili nefes açıcıların özellikle astım atağı sırasında kısa sürede tedaviye cevap alınması gereken durumlarda kullanılırlar. astımın uzun süreli yani günlük tedavide kullanılması önerilmez. Çünkü bu ilaçlar astımın esas mekanizması olan iltihabi durumu çok etkilemezler. Sadece solunum yolarını çevreleyen kaslarda gevşeme sağlayarak geçici bir rahatlama duygusu oluştururlar. Bir hastanın her gün veya çok sık bu kısa etki süreli nefes açıcılara ihtiyaç duyması aslında hastalığının kontrol altında olmadığını gösterir. Bu şikâyetleri olan hastalar doktora kontrole gitmelidir.
Uzun süre etkili nefes açıcıların etkisi ne zaman başlar?
Bu ilaçların etki süresi genel olarak uygulandıktan sonra farklı zamanlarda başlar (bazılarının etki süresi ilk 5 dakikada bazılarının biraz daha geç) ve etkileri genel olarak 12 saatten uzun sürer. Bu nedenle bu ilaçlara uzun etki süreli nefes açıcılar denir.
Uzun etki süreli nefes açıcıların kaç şekli vardır?
Uzun etki süreli nefes açıcıların fıs fıs şeklinde kullanılan şekilleri vardır. Bu ilaçların şurup, hap veya iğne şekilleri yoktur.
Uzun süre etkili nefes açıcılar astım tedavisinde nasıl kullanılır?
Uzun süre etkili nefes açıcılar astımın günlük tedavisinde kullanılırlar. Bu ilaçlar astım tedavisinde asla tek başlarına kullanılmazlar. Bu çok önemli bir noktadır. Çünkü bu ilaçlar astımın esas mekanizması olan iltihabi durumu kontrol altına almazlar. Bu ilaçlar mutlaka iltihabı kontrol altına almakta etkili kortizon ilaçlarla birlikte kullanılmalıdır. Tek başlarına kullanılırlarsa hem hastalığı tedavi etmezler hem de ciddi yan etkileri olabilir.
Uzun etki süreli nefes açıcılar her astım hastasında kullanılır mı?
Uzun etki süreli nefes açıcılar daha çok orta ve ağır şiddette astım hastalarında kullanılırlar. Hafifi astımda bu ilaçların kullanılmasına gerek yoktur. Ayrıca bu ilaçlar 4 yaşından öncen kullanılmazlar.
